Gmina w liczbach

1. Położenie, powierzchnia, ludność:

Gmina Biszcza położona jest w południowo - zachodniej części powiatu biłgorajskiego : sąsiaduje od północy z gminą Biłgoraj, od wschodu z gminą Księżpol i gminą Tarnogród, od południa z gminą Kuryłówka ( powiat leżajski), od zachodu z gminą Potok Górny i gminą Harasiuki (powiat niżański). Gmina Biszcza zajmuje powierzchnię 107 km2 co stanowi 6,4 % powierzchni powiatu biłgorajskiego i jest zamieszkiwana przez około 4000 mieszkańców tj. 3,95 % ludności powiatu. Biszcza, jako siedziba władz samorządowych oddalona jest od Biłgoraja o 20 km, od Tarnogrodu o 10 km, od Lublina, Rzeszowa i Przemyśla po ok. 120 km. W jej skład wchodzi 8 wsi i tyleż sołectw. Są to następujące wsie: Biszcza, Budziarze, Bukowina, Gózd Lipiński, Suszka, Wola Kulońska, Wólka Biska, Żary. Gmina Biszcza charakteryzuje się bardzo dobrą infrastrukturą techniczną:

wodociągi - 100%
telefonizacja - 100%
gospodarka ściekowa 100%
oczyszczalnia ścieków w Biszczy o przepustowości 480m3/dobę,
oczyszczalnia ścieków w Goździe Lipińskim o przepustowości 80m3/dobę,
38 km kolektora sanitarnego
277 szt. oczyszczalni przyzagrodowych
623 szt. kolektorów słonecznych
dobre drogi

- Pod względem gospodarczym Gmina Biszcza posiada bogate zasoby surowcowo-glebowe i wspaniałe walory klimatyczne.

Południowa część gminy (Biszcza, Bukowina) to teren typowo rolniczy z dobrymi glebami (III i IV klasa) nadającymi się do produkcji zdrowej żywności a w szczególności kaszy gryczanej i miodu pszczelego oraz inne uprawy: brokuły, kalafior, fasolka szparagowa, owoce miękkie – truskawka, porzeczka czarna, malina i poziomka. Północna część gminy (Wólka Biska, Żary, Budziarze, Suszka) położona nad rzeką Tanew, otoczona kompleksami leśnymi Puszczy Solskiej i Lasów Janowskich o słabych glebach (V i VI klasa) dysponują zasobami wód mineralnych, specyficznym mikroklimatem, złożami gazu ziemnego.

2. Infrastruktura techniczna:

- Drogi

Przez teren Gminy Biszcza nie przechodzi żadna droga o znaczeniu międzynarodowym. Główny układ komunikacyjny tworzą drogi o znaczeniu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Przez teren gminy przebiega droga wojewódzka Nr 863 relacji Kopki – Cieszynów stanowiąca najkrótsze połączenie do przejścia granicznego w Hrebennym. Ważnym węzłem komunikacyjnym są drogi powiatowe, których stan techniczny w większości jest niezadowalający. Na terenie gminy jest ich 8, stanowią one dobre połączenie z gminami sąsiednimi. Sieć uzupełniającą stanowią drogi gminne, które na długości 22,5 km są w dostatecznym stanie technicznym. Gmina nie posiada zadowalającej ilości urządzonych dróg gminnych ( utwardzone 35,2 km, gruntowe 17,3 km) o właściwych parametrach technicznych oraz o uregulowanym stanie prawnym. Drogi gminne często realizowane są wyłącznie w pasach istniejących dróg gruntowych. Poprawa stanu technicznego i bezpieczeństwa ruchu może nastąpić jedynie przy znacznym zwiększeniu nakładów na budowę i modernizację. Dostosowania wymagają również istniejące ciągi dróg powiatowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą do norm technicznych i standardów unijnych. Niezbędna staje się również budowa odcinków dróg powiatowych stanowiących obecnie drogi gruntowe.

- Gospodarka wodno-ściekowa

W gminie 97 % gospodarstw domowych jest zwodociągowanych. Zaopatrzenie w wodę bazuje na dostawie wody z ujęcia wód podziemnych w Wólce Biskiej. Pozyskana woda jest dobrej jakości pod względem bakteriologicznym natomiast wymaga uzdatniania poprzez odmanganianie i odżelazienie. System wodociągu zbiorowego obejmuje wszystkie większe miejscowości gminy (bez Suszki) i mierzy 114 km sieci. Skanalizowanych jest 100 % gospodarstw. Tak zwany deficyt kanalizacji sanitarnej (stosunek długości kanalizacji sanitarnej do długości sieci wodociągowej w km w gminie) należy, w skali województwa, do dużych i zawiera się w przedziale 0,10 – 0,30. W Gminie Biszcza istnieją zbiorcze oczyszczalnie ścieków o przepustowości 480 m3/dobę w Biszczy i o przepustowości 80 m3/dobę w Goździe Lipińskim oraz sieć kanalizacyjna o długości 38 km. W gospodarstwach nie mających dostępu do sieci kanalizacyjnej funkcjonuje 277szt. oczyszczali przyzagrodowych.

- Odpady

Obecnie odpady komunalne z terenu Gminy Biszcza odbiera Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Leżajsku.

- Zaopatrzenie w gaz i ciepło

W zamierzeniach inwestycyjnych Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A w Warszawie znajduje się zagospodarowanie złóż gazu ziemnego w gminach: Biszcza, Księżpol i Łukowa. Jako źródło zasilania gminy Biszcza w gaz ziemny może służyć kolektor gazu o średnicy 150 mm i ciśnienia do 6,3 Mpa, łączący projektowany na terenie gminy Ośrodek Zbioru Gazu Biszcza - Księżpol z istniejącym Ośrodkiem Zbioru Gazu Dzików i końcówką krajowego systemu przesyłu. Po wyczerpaniu zasobów złóż zasilających można będzie kontynuować zasilanie gminy gazem systemowym. Nawiązując do opracowanego programu gazyfikacji gminy zakłada się obsługę gminy w oparciu o stację redukcyjno – pomiarową I stopnia, której lokalizacja przewidziana została w Borkach na terenie gminy Księżpol. Plan zakłada kierunek przebiegu gazociągu wysokoprężnego, łączącego stację z kolektorem zdawczym. Rozprowadzenie gazu na terenie gminy odbywać się będzie przy pomocy sieci rozdzielczej średnioprężnej. Aktualnie mieszkańcy korzystają z możliwości wyposażenia w zakresie gazu bezprzewodowego. Ustala się, że gospodarka cieplna gminy bazować będzie na lokalnych i indywidualnych źródłach ciepła. Zakłada się docelowo stosowanie paliw niskoemisyjnych jako źródeł zaopatrzenia w ciepło – zmiany struktury zużycia nośników energii z węgla na gaz ziemny lub zastosowanie innych paliw niskoemisyjnych jako źródeł zaopatrzenia w ciepło. Zakłada się modernizację systemów ogrzewania oraz termomodernizację budynków.

- Energetyka

Przez obszar gminy przebiega odcinek napowietrznej linii wysokiego napięcia WN-110 kV łączącej GPZ-ty istniejące w Biłgoraju Płd. i Tarnogrodzie. Linia ta nie jest wykorzystywana do bezpośredniego zasilania odbiorców z terenu gminy (brak odbiorów zasilanych na wysokim napięciu) i przebiega przez tereny rolne niezabudowane, zasilanie w energię elektryczną odbiorców z terenu gminy może odbywać się z GPZ 110/15 kV w Tarnogrodzie i Biłgoraju poprzez linie napowietrzne średniego napięcia 15 kV łączące te GPZ-ty. W ten sposób linie magistralne SN-15 kV, które na terenie gminy występują wyłącznie w formie napowietrznej, posiadają zasilanie dwustronne z dwóch GPZ-ów, co w znaczącym stopniu podnosi pewność zasilania:

stacje transformatorowe 15/04 kV na terenie gminy występują wyłącznie w wykonaniu słupowym i zasilane są odczepowo (jednostronnie). Powyższe rozwiązanie w znaczącym stopniu decyduje o istniejącej niskiej pewności zasilania odbiorców,
na terenie gminy obecnie nie występuje deficyt mocy i energii elektrycznej, a stan linii wysokiego i średniego napięcia można uznać za zadawalający,
w celu poprawy pewności zasilania odbiorców energii elektrycznej powinna następować sukcesywna reelektryfikacja oraz w zależności od potrzeb (szczególnie na nowych terenach budowlanych) odpowiednia rozbudowa sieci średniego i niskiego napięcia, a także dobudowa stacji transformatorowych SN/nn.

- Telekomunikacja

Obsługę gminy w zakresie telefonii przewodowej zapewnia Orange Polska S.A. Gmina położona jest w strefie numeracyjnej Zamość (084) i okręgu telefonicznym Tarnogród.

obsługę w zakresie telefonii bezprzewodowej świadczą operatorzy: T-MOBILE, PLUS GSM, PLAY oraz ORANGE,
przez obszar gminy przebiega telefoniczny międzycentralowy kabel światłowodowy łączący centralę okręgową w Tarnogrodzie z centralą miejscową końcową w Biszczy oraz projektowany kabel światłowodowy z centrali w Potoku Górnym do wsi Lipiny Górne,
bezpośrednią obsługę telekomunikacyjną gminy zapewnia automatyczna centrala elektroniczna istniejąca w Biszczy,
niezbędna jest rozbudowa pojemności centrali telefonicznej w Biszczy i sieci telekomunikacyjnych dla istniejących terenów budowlanych oraz sukcesywnie dla terenów nowych,
sieć telefonii komórkowej (stacje bazowe) powinna zapewniać pełne pokrycie obszaru gminy,
podstawową formą realizacji nowych i modernizowanych sieci telekomunikacji przewodowej winny być kable światłowodowe i miedziane doziemne.

3. Własność nieruchomości

Większość nieruchomości na terenie gminy jest własnością prywatną. Wyjątek stanowią lasy należące do Nadleśnictwa Lasów Państwowych. Na realizację inwestycji gminnych o dużym znaczeniu w rozwoju lokalnym gmina zabezpieczyła powierzchnię około 200 ha jako tereny komunalne pod budowę zbiornika wodnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą, pod budowę sanatorium oraz tereny pod budownictwo mieszkaniowe, usługowe i rekreacyjne.

4. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego

- architektura sakralna:

Ochronie podlegają następujące zespoły sakralne:

dla zespołu Kościoła parafialnego w Biszczy (dawna cerkiew prawosławna), wpisanego do rejestru zabytków pod nr 272/83, proponuje się rozszerzenie dookolnej strefy ochrony pośredniej – ekspozycyjnej, co miałoby za zadanie ochronę tego terenu przed zabudową,
dla zespołu kościelnego w Bukowinie wpisanego do rejestru zabytków pod nr 70/66, proponuje się rozszerzenie dookolnej strefy ochrony pośredniej,
dla kaplicy murowanej w Biszczy należałoby wyznaczyć strefę ochrony planistycznej – wprowadzającą zakaz zabudowy istniejącego terenu zielonego przed kaplicą.

- cmentarze, miejsca kultu:

a) ochronie podlegają cmentarze:

cmentarz rzymsko-katolicki w Biszczy z pocz. XIX w. (w ewidencji zabytków),
cmentarz prawosławny w Biszczy z XIX/XX w. (w ewidencji zabytków),
cmentarz rzymsko-katolicki w G'óździe Lipińskim;

b) kapliczki i krzyże przydrożne wraz z otaczającym drzewostanem:

kapliczka św. Antoniego z 2 poł. XIX w. w Bukowinie (w ewidencji zabytków),
kapliczka z Chrystusem w Ogrójcu, z 2 poł. XIX w., w Bukowinie ( w ewidencji zabytków),
kapliczka drewniana z XIX w. w Bukowinie (w ewidencji zabytków),
ewidencję należy rozszerzyć o wszystkie kapliczki i krzyże przydrożne znajdujące się na terenie gminy, jako ważny znak stanowiący o kulturze regionu,
obejmuje się ochroną miejsca pochówków z czasów wojen m.in. „Kurchan” w Bukowinie jako miejsce pamięci i uroczystości rocznicowych.

- architektura rezydencjonalna i folwarczna:

Ochronie podlega zespół podworski w Biszczy z lat 60-70 XIX w., w ewidencji zabytków dwór murowany, obora dworska, chlew dworski, pozostałości parku.

- architektura użyteczności publicznej i przemysłowa:

Na terenie gminy zasoby budownictwa użyteczności publicznej i budownictwa przemysłowego posiadające wartości kulturowe są dosyć skromne - tym bardziej powinny podlegać ochronie:

w Biszczy do ochrony wskazuje się Urząd Gminy z 1934 r. (wpisany do ewidencji zabytków), o architekturze eklektyczno - funkcjonalistycznej, z charakterystyczną czworoboczną wieżą w narożniku oraz zlokalizowany przed budynkiem plac z pomnikiem poświęconym J. Piłsudskiemu i żołnierzom poległym w 1920 r.,
w Wólce Biskiej dawna szkoła z 1928 r. (wpisana do ewidencji zabytków).

- archeologia:

Mając na uwadze ochronę obszarów, na których występuje znaczna ilość stanowisk archeologicznych wpisanych do ewidencji zabytków, proponuje się objęcie tych obszarów STREFAMI OBSERWACJI ARCHEOLOGICZNEJ (OW) w następujących miejscowościach:

w Biszczy,
w Kopytku,
w Wólce Biskiej,

Wszystkie inwestycje planowane w Strefach Obserwacji Archeologicznej OW powinny odbywać się na warunkach ustalonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,

5. Gospodarka

- Rolnictwo

Na obszarze gminy dominującą gałęzią gospodarki jest rolnictwo wykorzystujące 6 741 ha gruntów rolnych. Południowa część gminy posiada gleby dobrej jakości III i IV klasy bonitacyjnej. Pozostały obszar gminy to gleby słabe, piaszczyste V i VI klasy bonitacyjnej. Klasy bonitacyjne zostały przedstawione w tabeli poniżej.

Ilość i wielkość gospodarstw.

Gmina Biszcza jest gminą typowo rolniczą. Średnia wielkość gospodarstwa rolnego na jej terenie wynosi 9,36 ha Prognozuje się, że zmianie ulegnie liczba gospodarstw rolnych, jak również ich średnia powierzchnia. Według dotychczasowych obserwacji przewiduje się, że liczba gospodarstw rolnych w przyszłości będzie wynosić:

720 w roku 2016,
670 w roku 2021.

Wraz ze zmianą liczby gospodarstw rolnych zmianie ulegnie również średnia powierzchnia gospodarstwa, i będzie wynosić:

9,36 ha w roku 2016,
10,06 ha w roku 2021.

Szacuje się, że gospodarstwa rolne będące zakładami rolnymi nastawione zostaną głównie na: produkcję gryki, zbóż, ziemniaków, warzyw (brokuły kalafior, fasolka szparagowa)i owoców miękkich (truskawka, porzeczka, malina poziomka). Specyfiką południowej części gminy jest produkcja zdrowej żywności a w szczególności owoców, warzyw, kaszy gryczanej i miodu pszczelego. W strukturze własnościowej użytków rolnych występuje własność prywatna. Przewiduje się, że w przyszłości zostanie zalesiona znaczna część gruntów V i VI klasy botanicznej.

Północna część gminy ( Wólka Biska, Żary, Budziarze, Suszka ) położonanad rzeką Tanew, otoczona kompleksami leśnymi Puszczy Solskiej i Lasów Janowskich o słabych glebach (V i VI klasa) dysponuje:

specyficznym mikroklimatem,
zasobami wód mineralnych,
złożami gazu ziemnego.

- Przedsiębiorczość ( struktura i trendy).

Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy wynosi 174 wg systemu CEIDG. Najczęściej spotykana forma prawna prowadzonej działalności to spółka cywilna i osoba prawna. Najwięcej zarejestrowanych podmiotów gospodarczych to:

handel artykułami przemysłowymi i spożywczymi,
usługi rzemieślnicze,
usługi tartaczne,
transport,
skup i przerób gryki,
usługi budowlane i instalatorskie,
mechanika pojazdowa.

Gmina Biszcza jest ukierunkowana na produkcję rolną. W związku z tym przeanalizowano punkty skupu rozmieszczone na jej terenie. Ilość zatrudnionych w danych sektorach

w rolnictwie 3118 osób
w szkolnictwie 85 osób
w urzędach 60 osób
ilość bezrobotnych 292 osób

6. Sfera społeczna

- Sytuacja demograficzna i społeczna terenu

Powierzchnia gminy wynosi 10.731 ha, w gminie zamieszkuje –4.100 osób, co daje 31 osób na 1 km2, przy średnim wskaźniku zaludnienia w powiecie biłgorajskim 63 osoby na 1 km2, a w województwie lubelskim 89 osób na 1 km2. Przyrost naturalny kształtuje się na 1000 ludności – 0,72, co daje współczynnik dynamiki demograficznej 0,935 przy przyroście naturalnym w województwie – 0,5 i współczynniku dynamiki demograficznej 0,995. Większość mieszkańców gminy zatrudnionych jest w rolnictwie. Poza rolnictwem pracuje 145 osób, co stanowi 5% ogółu mieszkańców. Około 7% społeczeństwa jest zarejestrowana w Urzędzie Pracy i posiada status bezrobotnego. Nie jest możliwe określenie bezrobocia ukrytego z powodu rolniczego charakteru gminy. Średnia gęstość zaludnienia w gminie Biszcza wynosi 39os/km.